Autor: Andrzej Wypustek
Wydawnictwo Naukowe: Sub Lupa
Rok wydania: 2018
Strony: 224
Oprawa: miękka
Czy zdarzyło Ci się podczas wakacji w ośrodku turystycznym obserwować wywóz szamba? Większość z nas, która tego doświadczyła, pomyślała jedynie o nieprzyjemnym zapachu, wręcz smrodzie. Raczej nie podejmujemy rozmów towarzyskich o pozbywaniu się nieczystości, co najwyżej rzucimy krótkim żartem i na tym koniec. Nie zawsze tak było.
Andrzej Wypustek, historyk Starożytności, pracownik i wykładowcaw Zakładzie Historii Starożytnej Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego, w swojej książce popularyzuje zwyczaje Greków i Rzymian, które dziś uznajemy za intymną sferę życia.
„Imperium szamba, ścieku i wychodka. Przyczynek do historii życia codziennego w Starożytności.”, uświadamia czytelnikowi, jakże inaczej wyglądała percepcja ludzi antyku odnośnie miejsca, do którego nawet Cezar z Pompejuszem chadzali piechotą.
Higiena, sanitariaty, wywóz szamba w naukowych źródłach
O czym najczęściej rozmawiają miłośnicy starożytnej historii? Wielkie postacie, wojny i bitwy, imponujące budowle, doniosła myśl filozoficzna zajmują pasjonatów przeszłości na tyle, by dyskutować o tym godzinami. Nic dziwnego! Rynek wydawniczy pełen jest filmów i książek o ważnych wydarzeniach, dokonaniach, osobach. Trudniej znaleźć publikacje dotyczące historii społecznej.
Budowa toalet, łaźni, wywóz szamba – nieznane dokonania starożytnego Rzymu
Andrzej Wypustek, jak na badacza przystało, z dociekliwością zajął się tym, co w życiu ludzi z minionych epok było codzienne i zwyczajne. Monografia uświadamia czytelnikowi, jak bardzo wzorce starożytnych różniły się od wzorców współczesnych.
Czytając „Imperium szamba, ścieku i wychodka. Przyczynek do historii życia codziennego w Starożytności.” otrzymasz solidną porcję aktualnej i sprawdzonej wiedzy. Autor sięga bowiem nie tylko do badań archeologicznych, ale także źródeł pisanych. Przytacza epigramy znanych poetów, fragmenty większych utworów literackich, a nawet graffiti pozostawione na murach toalet przez użytkowników.
Cytaty te sprawiają, że zwykły wywóz nieczystości przywodzi na myśl podobieństwa i różnice między naszymi zwyczajami a zachowaniem ludzi sprzed wielu, wielu lat.
Edyl Marcus Alficius Paulus: Ten, kto w tym miejscu porzuci odchody, niech ma na względzie, że jest to zakazane. Jeśli złamią ten zakaz, osoby stanu wolnego zapłacą grzywnę (…); niewolnicy zostaną ukarani uderzeniami chłosty w siedzenia.
dipinto (malowany napis) edyktu urzędników miejskich na jednym z domów w Herkulanum.
W tym miejscu należą się dla Andrzeja Wypustka słowa uznania za pracę, jaką włożył w odnalezienie, przetłumaczenie i skomentowanie tak wielu źródeł piśmienniczych.
Toalety, latryny, wywóz szamba w wielkim Imperium Rzymskim
Niewiele jest publikacji na temat zwyczajów higienicznych w Starożytności, pomimo wielu pozostałości toalet i latryn odkrytych przez archeologów. Andrzej Wypustek poruszył ten niszowy, a przy tym oryginalny temat, dowodząc że zawansowane systemy sanitarne grecko-rzymskich miast cechowały na tyle wyrafinowane rozwiązania, że z antycznej myśli technologicznej korzystano aż do XIX i XX wieku. Pokłosie tej myśli, choć udoskonalonej, odnajdujemy do teraz, bo czymże jest wywóz szamba, jeśli nie opróżnianiem rzymskich dołów kloacznych?
Ciekawym zagadnieniem, które poruszono w publikacji są praktyki i zwyczaje ludzi żyjących w okresie antycznym. Szokować dziś może brak dyskrecji podczas codziennych czynności intymnych. W publicznej toalecie Rzymianie siedzieli obok siebie w bliskiej odległości. Widzieli się nawzajem, co więcej prowadzili ożywione dysputy. To co my dziś skrzętnie ukrywamy, stanowiło pretekst do spotkań i życia towarzyskiego.
Publiczna latryna w starożytnym Rzymie
„Imperium szamba, ścieku i wychodka” zainteresuje miłośników historii, usiłujących zgłębić te zagadnienie z przeszłości, które rzadko goszczą w popularnonaukowych pozycjach.